Darabi Shahman, Sahar; Ghanavati, Ezatollah; Thomas, Martin; Ahmadabadi, Ali; Eftekhari, Seyed Morovat

Author(s)

Darabi Shahman, Sahar

Ghanavati, Ezatollah

Thomas, Martin

Ahmadabadi, Ali

Eftekhari, Seyed Morovat

Publication Date

2020

Abstract

<p>واحدهای ژئومورفیک، نمود فیزیکی فرایندهای جریان آب و انتقال رسوب می‌باشند که تحت تاثیر عوامل تاثیرگذار در مقیاس‌های بزرگتر هستند. هدف پژوهش حاضر شناسایی و تقسیم‌بندی واحدهای ژئومورفیک رودخانه طالقان در بازه‌های مختلف، برای تشخیص تراکم و غنای واحدها و نقش عوامل انسانی بر تغییر واحدهای ژئومورفیک است. با استفاده از مطالعه‌‌ پروفیل طولی براساس اختلاف شیب و ارتفاع، رودخانه طالقان به 3 بخش بالادست، میان دست و پایین دست با میانگین ارتفاعی 1840، 1920 و 2000 متر و اختلاف شیب 17، 11 و 3 درصد تقسیم شده، سپس در هر بخش، بازه‌هایی به‌منظور مطالعه واحدهای ژئومورفیک با استفاده از روش GUS مورد بررسی قرار گرفت. شاخص‌های مورد بررسی شامل تراکم و غنای کل واحدهای ژئومورفیک رودخانه در هر بازه ست. زیرشاخص‌های مورد بررسی شامل تراکم و غنای واحدهای مطالعاتی دشت سیلابی و کانال پایه، تراکم واحدهای ژئومورفیک در 5 واحد مطالعاتی جریان اصلی رودخانه، رسوبات رودخانه‌ای، پوشش گیاهی میان کانال، دشت سیلابی و منطقه آبگیر دشت سیلابی است. بر اساس نتایج، غنای واحدهای ژئومورفیک در واحد دشت سیلابی و کانال پایه در بازه‌های بالادست (R=0. 28) بیشتر و تراکم واحدهای ژئومورفیک در بازه‌‌های پایین دست رودخانه (D=133.57) بیش از سایر بازه‌هاست. در بازه‌های بالادست به دلیل تنش هیدرولیک، تراکم واحدهای ژئومورفیک کمتر بوده و امکان تشکیل زیستگاه‌های فیزیکی در میان بستر وجود نداشته اما به دلیل تاثیر کمتر عوامل آنتروپوژنیک پایداری واحدهای ژئومورفیک بیش از سایر بازه‌ها است. در بازه‌های پایین دست به دلیل کاهش شیب تنش هیدرولیکی و افزایش انعطاف پذیری اکولوژیک، شرایط مناسب برای ایجاد لندفرم‌های تجمعی بیوژئومورفیک در میان بستر رودخانه وجود داشته اما این واحدها در مقیاس کوچک هستند زیرا تاثیر عوامل آنتروپوژنیک، تغییر کاربری اراضی و برداشت شن و ماسه بخصوص در پایین دست رودخانه سبب کاهش زیرشاخص غنای واحد دشت سیلابی شده و این امر تاثیر منفی بر ایجاد روزنه فرصت و لنگرگاه گیاهی به‌منظور استقرار پوشش گیاهی وزیستگاه‌های فیزیکی داشته است.</p>

Citation

Quantitative Geomorphological Research, 9(2), p. 60-80

ISSN

2251-9424

Link

https://hdl.handle.net/1959.11/31291

Publisher

Iran Geomorphology Society

Title

تحلیل زیستگاههای حاشیهای رودخانه طالقان بر اساس واحدهای ژئومورفیک رودخانهای

Type of document

Journal Article

Entity Type

Publication

Author(s)	Darabi Shahman, Sahar Ghanavati, Ezatollah Thomas, Martin Ahmadabadi, Ali Eftekhari, Seyed Morovat
Publication Date	2020
Abstract	<p>واحدهای ژئومورفیک، نمود فیزیکی فرایندهای جریان آب و انتقال رسوب می‌باشند که تحت تاثیر عوامل تاثیرگذار در مقیاس‌های بزرگتر هستند. هدف پژوهش حاضر شناسایی و تقسیم‌بندی واحدهای ژئومورفیک رودخانه طالقان در بازه‌های مختلف، برای تشخیص تراکم و غنای واحدها و نقش عوامل انسانی بر تغییر واحدهای ژئومورفیک است. با استفاده از مطالعه‌‌ پروفیل طولی براساس اختلاف شیب و ارتفاع، رودخانه طالقان به 3 بخش بالادست، میان دست و پایین دست با میانگین ارتفاعی 1840، 1920 و 2000 متر و اختلاف شیب 17، 11 و 3 درصد تقسیم شده، سپس در هر بخش، بازه‌هایی به‌منظور مطالعه واحدهای ژئومورفیک با استفاده از روش GUS مورد بررسی قرار گرفت. شاخص‌های مورد بررسی شامل تراکم و غنای کل واحدهای ژئومورفیک رودخانه در هر بازه ست. زیرشاخص‌های مورد بررسی شامل تراکم و غنای واحدهای مطالعاتی دشت سیلابی و کانال پایه، تراکم واحدهای ژئومورفیک در 5 واحد مطالعاتی جریان اصلی رودخانه، رسوبات رودخانه‌ای، پوشش گیاهی میان کانال، دشت سیلابی و منطقه آبگیر دشت سیلابی است. بر اساس نتایج، غنای واحدهای ژئومورفیک در واحد دشت سیلابی و کانال پایه در بازه‌های بالادست (R=0. 28) بیشتر و تراکم واحدهای ژئومورفیک در بازه‌‌های پایین دست رودخانه (D=133.57) بیش از سایر بازه‌هاست. در بازه‌های بالادست به دلیل تنش هیدرولیک، تراکم واحدهای ژئومورفیک کمتر بوده و امکان تشکیل زیستگاه‌های فیزیکی در میان بستر وجود نداشته اما به دلیل تاثیر کمتر عوامل آنتروپوژنیک پایداری واحدهای ژئومورفیک بیش از سایر بازه‌ها است. در بازه‌های پایین دست به دلیل کاهش شیب تنش هیدرولیکی و افزایش انعطاف پذیری اکولوژیک، شرایط مناسب برای ایجاد لندفرم‌های تجمعی بیوژئومورفیک در میان بستر رودخانه وجود داشته اما این واحدها در مقیاس کوچک هستند زیرا تاثیر عوامل آنتروپوژنیک، تغییر کاربری اراضی و برداشت شن و ماسه بخصوص در پایین دست رودخانه سبب کاهش زیرشاخص غنای واحد دشت سیلابی شده و این امر تاثیر منفی بر ایجاد روزنه فرصت و لنگرگاه گیاهی به‌منظور استقرار پوشش گیاهی وزیستگاه‌های فیزیکی داشته است.</p>
Citation	Quantitative Geomorphological Research, 9(2), p. 60-80
ISSN	2251-9424
Link	https://hdl.handle.net/1959.11/31291
Publisher	Iran Geomorphology Society
Title	تحلیل زیستگاههای حاشیهای رودخانه طالقان بر اساس واحدهای ژئومورفیک رودخانهای
Type of document	Journal Article
Entity Type	Publication

تحلیل زیستگاههای حاشیهای رودخانه طالقان بر اساس واحدهای ژئومورفیک رودخانهای

Files: